Hipertansiyon sıklıkla göz ardı edilen ve ciddi sonuçlara yol açabilen bir sağlık sorunudur. Özellikle erkeklerde cinsel sağlık üzerinde derin etkileri bulunur. Yüksek kan basıncı kan damarlarında hasara neden olarak penise olan kan akışını azaltabilir. Bu durum ereksiyon kabiliyetini olumsuz etkiler.
Hipertansiyonun cinsel işlev bozukluklarına katkısı büyüktür. Erektil disfonksiyon hipertansiyonu olan erkeklerde yaygın olarak görülmektedir. Ayrıca bu durum libidoyu düşürebilir ve cinsel doyumu azaltabilir. Hipertansiyonun yönetimi bu yüzden cinsel sağlık için de önemlidir.
Hipertansiyon Erkeklerin Cinsel Fonksiyonlarını Nasıl Etkiler?
Hipertansiyon erkeklerin cinsel işlevlerini önemli derecede etkileyebilir. Bunun nasıl olduğu ile ilgili çeşitli hioptezler mevcuttur
1- Yüksek tansiyon kan damarlarının daralmasına ve sertleşmesine neden olarak kan akışını kısıtlar. Bu kısıtlama penise yeterli kanın ulaşmasını engeller ve ereksiyon oluşumunu zorlaştırır. Hipertansiyonla mücadele eden erkeklerde ereksiyon sorunu oldukça yaygındır. Yapılan çalışmalar bu kişilerin yaklaşık yarısının erektil disfonksiyon yaşadığını ortaya koymaktadır.
2- Hipertansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkileri de cinsel işlev bozukluklarını tetikleyebilir. Bu ilaçlar arasında;
- Beta blokerler
- Diüretikler
- ACE inhibitörleri
yer alır. Bu tür ilaçlar kan akışını daha da azaltarak cinsel sorunları artırabilir. Hipertansiyon ve tedavi yöntemleri cinsel işlev üzerinde dolaylı yollardan etki eder. Damar sağlığının bozulması cinsel aktivite sırasında gereken performansın sürdürülmesini güçleştirir. Bu nedenle hipertansiyon hem fiziksel hem de psikolojik olarak erkeklerin yaşam kalitesini etkileyebilir. Erektil disfonksiyon ile mücadele eden erkeklerde stres ve özgüven kaybı gibi psikolojik faktörler de görülebilir.
3- Hipertansiyonun oluşturduğu psikolojik stres ve kaygı
Hipertansiyon Kadınların Cinsel Sağlığını Etkiler mi?
Hipertansiyonun kadın cinsel sağlığı üzerindeki etkileri çeşitlidir. Yüksek tansiyon genital bölgeye kan akışını sınırlayarak vajinal kuruluğa ve uyarılma problemlerine yol açabilir. Kan dolaşımının azalması nedeniyle vajinal bölgede yeterli kayganlık sağlanamaz bu da cinsel ilişki sırasında rahatsızlık hissine neden olur.
Ayrıca genital bölgenin azalan kan akışı uyarılma sürecini de olumsuz etkiler. Hipertansiyon kadınlarda orgazmik fonksiyonlarda bozulma ve artan cinsel ağrı gibi problemlere de yol açabilir. Bu durum genellikle vasküler sorunların yanı sıra kullanılan bazı antihipertansif ilaçların yan etkileri ile ilişkilidir.
Hipertansiyon tedavisi için kullanılan ilaçlar özellikle beta blokerler cinsel işlev bozukluklarına katkıda bulunabilir. Bu ilaçların vasküler etkileri ve hormon dengesi üzerindeki potansiyel etkileri cinsel istek ve yanıtta düşüşe sebep olabilir.
Hipertansiyon ve kadın cinsel sağlığı arasındaki ilişkiyi ele alan çalışmalar bu sağlık sorununun cinsel işlev üzerindeki doğrudan etkilerini ortaya koymaktadır. Araştırmalar aşağıdaki bulguları içerir:
- Hipertansiyonu olan kadınların cinsel istekte ve tatminde belirgin bir azalma yaşadıkları;
- Vajinal kuruluk ve cinsel ilişki sırasındaki rahatsızlık problemleri;
- Orgazmik yetenekte azalma ve cinsel ağrıda artış bildirenlerin oranı.
Hipertansiyon ve Sertleşme Sorunu Arasındaki Bağlantı Nedir?
Hipertansiyon ve erektil disfonksiyon arasındaki ilişki çeşitli fizyolojik süreçler aracılığıyla açıklanabilir. Yüksek tansiyon endotel disfonksiyonuna yol açar ve bu da nitrik oksit üretimini bozar. Nitrik oksit penis dokusunda düz kasların gevşemesini sağlar ve ereksiyon için gerekli olan kan akışını artırır. Hipertansiyon hastalarında bu süreç bozulduğu için ereksiyon sıkıntıları yaşanır.
Vasküler sağlık üzerinde de olumsuz etkileri vardır:
- Arterlerdeki plak birikimi artar,
- Damarların daralmasına ve sertleşmesine sebep olur,
- Penis dokusuna kan akışı azalır ve ereksiyon zorlaşır.
Hipertansiyon ayrıca düz kas ve kavernözal fonksiyon üzerinde zararlı etkilere sahiptir. Kronik yüksek tansiyon korpus kavernozumda düz kas dokusunun işlevini bozar. Hayvan çalışmaları hipertansiyonun ereksiyon sırasında bu dokunun gevşeme ve kanla dolma yeteneğini olumsuz etkilediğini göstermiştir.
Ayrıca hipertansiyonun tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkileri de vardır:
- Özellikle beta blokerler ve diüretikler,
- Bu ilaçlar kan akışını etkileyebilir,
- Aynı zamanda libidoyu azaltarak erektil fonksiyon üzerinde dolaylı etkiler yaratabilir.
Hangi Yaşam Tarzı Faktörleri Hem Hipertansiyonu Hem de Cinsel Fonksiyon Bozukluğunu Kötüleştirir?
Yaşam tarzı faktörleri hem hipertansiyon hem de cinsel fonksiyon bozukluklarının yönetiminde önemli rol oynar. Sigara içmek kan damarlarının işlevini bozar ve ereksiyonu zorlaştırır. Nikotin damarların genişlemesini engeller ve endotel disfonksiyonuna sebep olur. Bu faktör damar sertliği ve hipertansiyon gelişimini teşvik eder. Ayrıca ereksiyon için gerekli olan kan akışını engeller.
Alkol tüketimi de benzer şekilde iki yönlü bir etkiye sahiptir:
- Orta düzeyde alkol tüketimi bazı koruyucu etkilere sahipken
- Aşırı alkol kullanımı damar işlevlerini bozarak hem kan basıncını yükseltir hem de cinsel fonksiyonları olumsuz etkiler.
Egzersiz eksikliği hem vasküler sağlık hem de genel cinsel sağlık için zararlıdır. Düzenli fiziksel aktivite:
- Arter sertliğini azaltır,
- Damar işlevini iyileştirir,
- Kan basıncını dengeleyerek hipertansiyon riskini azaltır.
Hipertansiyonun Psikolojik Stresi Cinsel Sağlığı Nasıl Etkiler?
Hipertansiyonun cinsel sağlık üzerindeki psikolojik etkileri hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Yüksek tansiyon vücutta stres hormonlarının salınımını artırarak psikolojik rahatsızlıklara zemin hazırlar. Bu durum cinsel işlevler üzerinde dolaylı yollardan etkili olur.
- Psikolojik stres anksiyete ve depresyon hipertansiyon hastalarında sık rastlanan durumlardır.
- Stres ve anksiyete cinsel performans üzerinde baskı yaratır ve bu da libidoyu azaltabilir.
- Depresyon ise cinsel isteği azaltabilir ve cinsel tatmini düşürebilir.
Özellikle anksiyete cinsel aktivite sırasında gerginliği artırabilir. Bu gerginlik kan akışını olumsuz etkileyen damar hasarını kötüleştirir. Depresyon da cinsel motivasyonu azaltarak benzer bir etki yaratır. Bu durumlar cinsel yaşamda memnuniyetsizliğe yol açabilir ve bireyin duygusal dengesini daha da bozabilir.
Bu psikolojik faktörler cinsel sağlığı iki yönlü etkiler:
- Hem fiziksel hem de duygusal olarak cinsel işlev bozukluklarına katkıda bulunur.
- Cinsel işlevlerdeki bozulmalar bireyin psikolojik durumunu daha da kötüleştirir böylece kötü bir döngü oluşturur.
Cinsel Sağlık Kardiyovasküler Sağlığın Bir Göstergesi midir?
Erektil disfonksiyon vasküler patolojilerin başlangıcını belirleyen önemli bir işaretçidir. Bu durum özellikle endotel disfonksiyonu olmak üzere kardiyovasküler hastalıklarla yakın ilişkilidir. Endotel hem ereksiyon hem de kalp sağlığı açısından kritik rol oynar. Endotel disfonksiyonunun erken evrelerde penisteki küçük damarları etkilemesi ED’ye yol açar. Aynı patolojik süreç zamanla koroner arterler gibi daha büyük damarları da bozabilir.
Araştırmalar ED’nin kardiyovasküler hastalıkların habercisi olabileceğini göstermektedir. ED olan erkeklerde kalp hastalığı geliştirme olasılığı sigara içme veya ailede miyokard enfarktüsü öyküsü gibi diğer risk faktörleriyle karşılaştırılabilir düzeydedir. Özellikle ED durumu kardiyovasküler olayların gelişiminden yıllar önce belirebilir bu da onu önemli bir erken belirteç haline getirir.
Hem Hipertansiyon Hem de Sertleşme Sorunu Olan Erkekler İçin Hangi Tedavi Seçenekleri Mevcuttur?
Hipertansiyon ve erektil disfonksiyon erkeklerde görülen yaygın sağlık sorunlarından ikisidir. Bu durumlar birlikte olduğunda tedavi seçenekleri çeşitlenmektedir. Erektil disfonksiyonun birinci basamak tedavisi fosfodiesteraz tip 5 inhibitörleridir. Bu ilaçlar penise kan akışını artırarak ereksiyonun elde edilmesini ve sürdürülmesini kolaylaştırır. Hipertansif erkeklerde bu tedavi güvenle kullanılabilir.
Fosfodiesteraz tip 5 inhibitörleri:
- Sildenafil
- Tadalafil
- Vardenafil
Bu ilaçlar genellikle iyi tolere edilir ve yan etkileri hafif olabilir. Yan etkiler arasında baş ağrısı kızarma ve baş dönmesi bulunur. Şiddetli hipertansiyonu olan hastalar için dikkatli kullanım önerilir. Ayrıca bu ilaçlar beta blokerler veya kalsiyum kanal blokerleri ile kullanıldığında kan basıncı üzerinde önemli bir etkiye sahip değildir. Bu ilaçların cinsel fonksiyonları iyileştirme potansiyeli kardiyovasküler sağlığa da olumlu etkiler yapabilir.
Fosfodiesteraz tip 5 inhibitörlerini kullanamayan veya tercih etmeyen hastalar için alternatif tedavi yöntemleri mevcuttur. Bunlar arasında enjeksiyonlar ve cihazlar bulunmaktadır.
Alternatif tedavi seçenekleri:
- İntrakavernosal enjeksiyonlar
- Vakum ereksiyon cihazları (VED’ler)
Adana Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı halen Adana Medline Hastanesinde çalışmaktadır. Çalıştığı kurum koroner yoğun bakım, koroner angiografi, sanal angiografi, ekokardiyografi, transözefagial ekokardiyografi, 24 saat ritm holter, tansiyon holter gibi tetkikleri yapabilme imkanına sahiptir.