Yüksek tansiyon, arterlerdeki kan basıncının normalin üzerine çıkması durumudur. Uzun süreli yüksek tansiyon kalp, beyin ve böbrek sağlığını olumsuz etkiler. Düzenli ölçüm ve takip gerektirir.
Hipertansiyonun başlıca nedenleri arasında genetik faktörler, aşırı tuz tüketimi, obezite, stres ve hareketsizlik bulunur. Erken dönemde belirti vermeyebilir, bu nedenle sessiz tehlike olarak bilinir.
Tedavide yaşam tarzı değişiklikleri temel yaklaşımdır. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, tuz kısıtlaması ve sigara-alkol kullanımından kaçınmak önemlidir. Gerektiğinde ilaç tedavisi uygulanır.
Kontrol altına alınmayan yüksek tansiyon, kalp krizi, felç ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açar. Erken teşhis ve doğru tedavi hayati önem taşır.
| Normal Tansiyon Değerleri | Sistolik (büyük tansiyon) 120 mmHg ve diyastolik (küçük tansiyon) 80 mmHg’nin altında |
| Yüksek Tansiyon Değerleri | Sistolik ≥ 140 mmHg ve/veya diyastolik ≥ 90 mmHg |
| Risk Faktörleri | Aile öyküsü, obezite, sedanter yaşam, yüksek tuz tüketimi, alkol ve sigara kullanımı, yaşlanma, stres, böbrek hastalığı |
| Semptomlar | Genellikle belirtisizdir, ancak baş ağrısı, baş dönmesi, burun kanaması, nefes darlığı, göğüs ağrısı olabilir |
| Tanı Yöntemleri | Kan basıncı ölçümü (düzenli aralıklarla), 24 saatlik Tansiyon Holter takibi |
| Tedavi Yöntemleri | Yaşam tarzı değişiklikleri (diyet, egzersiz, sigara bırakma), ilaç tedavisi (ACE inhibitörleri, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, diüretikler) |
| Kontrendikasyonlar | Tansiyon ilaçlarına alerjik reaksiyonlar veya yan etkiler |
| Riskler ve Komplikasyonlar | Kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği, görme bozuklukları, damar sertliği |
| Avantajları | Kan basıncının düşürülmesi ile komplikasyon riskinin azaltılması |
| Alternatif Tedaviler | Stres yönetimi (yoga, meditasyon), DASH diyeti, bitkisel destekler (doktora danışılarak) |
| Uygunluk Kriterleri | Sistolik veya diyastolik kan basıncı yüksekliği (≥140/90 mmHg), tedaviye dirençli hipertansiyon |
| Yaşam Tarzı Değişiklikleri | Tansiyonu düşürmek için tuzun azaltılması, düzenli egzersiz, kilo kontrolü, sigara ve alkol bırakılması, potasyum ve lif açısından zengin besinler tüketme |
| İlaç Tedavisi | Kan basıncını düzenleyen ilaçlar kullanılır; tedaviye dirençli vakalarda kombine ilaç tedavisi uygulanabilir |
| Takip ve İzleme | Düzenli tansiyon ölçümleri ve doktor kontrolleri; bazı durumlarda evde düzenli tansiyon takibi yapılması önerilir |
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir?
Yüksek tansiyon kalp hastalığı, inme ve böbrek hastalığı gibi ciddi tıbbi durum riskini artırabileceğinden, tansiyonunuzu düzenli olarak kontrol etmeniz çok önemlidir. Aşırı kilolu veya obez olmak, ailede bu durumla ilgili geçmişe sahip olmak, aşırı miktarda tuz veya alkol tüketmek ve fiziksel olarak aktif olmak, yüksek tansiyon geliştirme olasılığınızı artıran faktörlerden sadece birkaçıdır. Bazı ilaçların yan etkisi de yüksek tansiyon olabilir.
Yüksek Tansiyon Neden Oluşur?
Kalp hastalığı, felç ve böbrek hastalığı gibi ciddi sağlık sorunları riski artabilir ve bu da atardamarlara baskı yapabilir. Yüksek tansiyonun ortaya çıkışı çeşitli faktörlere bağlanabilir. En sık görülen nedenler arasında şunlar yer alır:
- Genetik: Ailenizde hipertansiyon öyküsü varsa, kendiniz hipertansiyona yakalanmaya daha yatkın olabilirsiniz.
- Yaşam tarzı faktörleri: Kötü beslenme, hareketsizlik, sigara içme ve aşırı içme, hipertansiyon riskini artırabilecek faktörlerdir.
- Yaş: Yaşlandıkça, yüksek tansiyon geliştirme riskiniz artar.
- Kilo: Obezite veya aşırı kilolu olmak, yüksek tansiyon geliştirme riskini artırır.
- Stres: Devam eden stresin bir sonucu olarak kan basıncı yükselebilir.
- Tıbbi durumlar: Hipertansiyon riski, diyabet ve böbrek hastalığı gibi belirli tıbbi durumlar tarafından artırılabilir.
Kişinin yüksek tansiyonla mücadele etmek için yaşam tarzını değiştirmesi sıklıkla daha sağlıklı beslenme alışkanlıklarını benimsemesini, sık sık egzersiz yapmasını ve sigarayı bırakmasını gerektirir. Bazı durumlarda, kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olması için ilaç almak gerekli olabilir. Size uygun bir tedavi planı oluşturmak için sağlık uzmanınızla işbirliği yapmanız çok önemlidir.
Yüksek Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
Aşağıdakiler, yüksek tansiyonun en tipik belirtileridir:
- Baş Ağrıları: Yüksek tansiyon hastaları bazen, özellikle başın arkasında baş ağrısı yaşarlar.
- Baş dönmesi: Baş dönmesi veya baş dönmesi, özellikle hızlı bir şekilde ayağa kalkarken yüksek tansiyona neden olabilir.
- Göğüs ağrısı: Yüksek tansiyon, özellikle mide bulantısı veya nefes darlığı ile birlikteyse, göğüs ağrısı veya rahatsızlık şeklinde kendini gösterebilir.
- Nefes almada zorluk: Yüksek tansiyon, özellikle egzersiz yaparken veya uzanırken nefes darlığına neden olabilir.
- Mide bulantısı: Özellikle göğüs ağrısı veya solunum problemleri varsa, mide bulantısı veya kusma yüksek tansiyonun bir işareti olabilir.
- Yorgunluk: Yüksek tansiyon hastaları yorgunluk yaşayabilir veya konsantre olmakta güçlük çekebilir.
- Bulanık görme: Gözlerin önünde bulanıklık veya benekler gibi görme değişiklikleri yüksek tansiyona neden olabilir.
Yüksek tansiyonu olan birçok insanın hiçbir semptomunun olmadığını hatırlamak çok önemlidir. Bu nedenle, özellikle yüksek tansiyon geliştirme riskiniz varsa, tansiyonunuzu sık sık kontrol ettirmeniz çok önemlidir.
Strese Bağlı Yüksek Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
Stres, vücudun adrenalin ve kortizol gibi hormonları artırmasına yol açarak tansiyonun geçici veya kalıcı olarak yükselmesine neden olabilir. Strese bağlı yüksek tansiyon şu belirtilerle kendini gösterebilir:
- Baş ağrısı ve ense bölgesinde basınç hissi
- Çarpıntı ve hızlı kalp atışı
- Yüzde kızarma veya sıcak basması
- Baş dönmesi ve sersemlik hissi
- Terleme artışı
- Sinirlilik, huzursuzluk ve kaygı
- Görmede bulanıklık
- Kulak çınlaması
Genç Yaşta Yüksek Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
Genç yaşta görülen yüksek tansiyon, genellikle belirti vermeden ilerleyebilir ve bu nedenle fark edilmesi zor olabilir. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Baş ağrısı, özellikle ense ve alın bölgesinde
- Çarpıntı ve kalp atışlarında hızlanma
- Burun kanamaları
- Baş dönmesi ve denge kaybı
- Görmede bulanıklık veya kararma
- Kulak çınlaması
- Yorgunluk ve halsizlik
- Nefes darlığı (ileri vakalarda)
Bu belirtiler görüldüğünde tansiyonun düzenli olarak ölçülmesi ve gerekiyorsa kardiyoloji uzmanına başvurulması önemlidir.
Hamilelikte Yüksek Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
Hamilelikte yüksek tansiyon, hem anne hem de bebek sağlığını etkileyebilecek önemli bir durumdur. Erken dönemde fark edilmesi, olası komplikasyonların önlenmesi açısından kritiktir. Görülebilecek belirtiler şunlardır:
- Baş ağrısı, özellikle şiddetli ve geçmeyen türde
- Görmede bulanıklık, ışık çakmaları veya geçici görme kaybı
- Yüz, el ve ayaklarda anormal şişlik (ödem)
- Ani kilo artışı
- Karın üst bölgesinde (özellikle sağ üst kadranda) ağrı
- Mide bulantısı ve kusma
- Nefes darlığı
- Halsizlik ve dikkat dağınıklığı
Bu belirtiler, preeklampsi gibi ciddi tabloların habercisi olabilir. Şikâyetler görüldüğünde vakit kaybetmeden kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır.
Yüksek Tansiyon Nasıl Düşürülür?
Yüksek tansiyon, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli şekillerde azaltılabilir:
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Kan basıncını düşürmek, sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek elde edilebilir. Bu, düşük sodyumlu bir diyet benimsemeyi, sık egzersiz yapmayı, sigarayı bırakmayı ve stresi yönetmeyi içerir.
- İlaçlar: Tansiyonunuzu düşürmeye yardımcı olmak için doktorunuz ilaç önerebilir. Bunlar beta blokerleri, ACE inhibitörlerini, kalsiyum kanal blokerlerini ve diüretikleri içerebilir.
- Kilo yönetimi: Aşırı kilo vererek kan basıncı düşürülebilir.
- Alkol alımını azaltmak: Daha az içki içmek kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.
- Yeterli uyku almak: Sağlıklı kan basıncı seviyelerini korumayı içeren sağlıklı bir yaşam tarzı, yeterince uyumaya bağlıdır.
Bu stratejilerin yanı sıra kan basıncınızı düzenli olarak kontrol etmeniz ve doktorunuzun yönetim tavsiyelerine uymanız çok önemlidir. Sizin için işe yarayan doğru ilacı ve yaşam tarzı değişikliklerini bulmak biraz zaman alabilir, ancak doğru tedavi planıyla yüksek tansiyonu başarılı bir şekilde düşürmek ve ciddi sağlık sorunları geliştirme riskinizi azaltmak mümkündür.
Evde Yüksek Tansiyon Nasıl Düşürülür?
Yüksek tansiyon aniden yükseldiğinde evde uygulanabilecek bazı basit yöntemler, değerlerin düşmesine yardımcı olabilir. Ancak bu yöntemler geçicidir ve tıbbi tedavinin yerine geçmez.
- Derin nefes alma ve gevşeme egzersizleri ile stresi azaltın.
- Sessiz ve rahat bir ortamda dinlenin, ani hareketlerden kaçının.
- Tuzlu yiyeceklerden uzak durun, mümkünse hafif bir öğün tercih edin.
- Bol su için, vücudun sıvı dengesini koruyun.
- Kafein ve sigaradan uzak durun, kalp hızını artırabilir.
- Ilık duş almak veya ayakları sıcak suya sokmak damarların gevşemesine yardımcı olabilir.
Tansiyon çok yüksekse (özellikle baş ağrısı, göğüs ağrısı, görme bozukluğu eşlik ediyorsa) vakit kaybetmeden acil sağlık hizmetine başvurulmalıdır.
Prof. Dr. Mahmut Tuna Katırcıbaşı, 1998’de Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, kardiyoloji uzmanlığını 2003’te Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Başkent Üniversitesi’nde doçent, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapmıştır. Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve girişimsel kardiyolojide 25 yılı aşkın deneyime sahiptir. 2019’dan beri Adana Özel Medline Hastanesi’nde Kardiyoloji profesörü olarak hizmet vermektedir.
Adana'daki Kliniğimizin Konumu