Troponin, kalp kası hücrelerinde bulunan ve hasar durumunda kana salınan bir proteindir. Seviyesinin yükselmesi, çoğunlukla kalp krizi gibi ciddi kardiyak olayların göstergesidir. Laboratuvar testleri ile hassas şekilde ölçülür.
Troponin testi, göğüs ağrısı veya kalp krizi şüphesi olan hastalarda tanı koymada kritik öneme sahiptir. Yüksek değerler, kalp kasında hücre ölümü olduğunu gösterir.
Troponin düzeyleri, kalp krizi dışında kalp yetmezliği, miyokardit ve bazı ritim bozukluklarında da artabilir. Bu nedenle sonuçlar klinik bulgularla birlikte değerlendirilmelidir.
Erken tanı ve uygun tedavi, troponin yüksekliği saptanan hastalarda prognozu önemli ölçüde iyileştirir. Düzenli takip, altta yatan nedenin kontrol altına alınmasını sağlar.
| Tıbbi Adı | Troponin (TnI, TnT, TnC) |
| Tanımı | Kalp kası hücrelerinde bulunan ve kas kasılmasını düzenleyen protein kompleksidir. Özellikle Troponin I (TnI) ve Troponin T (TnT), kalp hasarını belirlemede kullanılır. |
| Normal Değerleri | Troponin I: < 0.04 ng/mL Troponin T: < 0.01 ng/mL (Laboratuvara göre değişebilir.) |
| Yüksek Değerlerin Nedenleri | Kalp krizi (Miyokard enfarktüsü), kalp yetmezliği, miyokardit (kalp kası iltihabı), perikardit (kalp zarı iltihabı), pulmoner emboli, böbrek yetmezliği, ağır sepsis, yoğun egzersiz, travma |
| Belirtileri (Yüksek Troponin) | Göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, terleme, mide bulantısı, baş dönmesi, bayılma |
| Teşhis İçin Kullanımı | Kalp krizi ve diğer kalp hastalıklarının teşhisinde kan testi ile ölçülür. EKG ve diğer testlerle birlikte değerlendirilir. |
| Tedavi Yöntemleri | Altta yatan hastalığa bağlı olarak değişir: – Kalp krizi: Kan sulandırıcı ilaçlar, pıhtı eritici tedaviler, anjiyoplasti veya bypass – Miyokardit: Enfeksiyon veya bağışıklık tedavisi – Böbrek yetmezliği: Diyaliz, ilaç tedavisi |
| Önleyici Yöntemler | Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigara ve alkolden kaçınma, stres yönetimi, düzenli sağlık kontrolleri |
| Olası Komplikasyonlar | Kalp krizi, kalp yetmezliği, ritim bozuklukları, ani kalp durması |
Troponin Nedir?
Troponin, kalp kası hücrelerinde bulunan ve kasılmayı düzenleyen bir protein kompleksidir. Özellikle kalp krizi (miyokard enfarktüsü) tanısında en değerli biyokimyasal belirteçlerden biridir.
Kalp kası hasar gördüğünde troponin kana karışır ve kan testlerinde normalin üzerinde saptanır. Yüksek troponin düzeyi; kalp krizi dışında kalp yetmezliği, miyokardit, ciddi aritmiler veya böbrek yetmezliği gibi durumlarda da görülebilir.
Troponin testi, acil serviste göğüs ağrısıyla başvuran hastalarda kalp kası hasarının varlığını ve derecesini belirlemede kritik rol oynar.
Troponin Nasıl Yapılanmıştır ve Bileşenleri Nelerdir?
Troponin kas kasılmasını düzenleyen karmaşık bir protein yapısıdır ve üç temel alt birimden oluşur: Troponin C (TnC), Troponin I (TnI) ve Troponin T (TnT). Bu alt birimlerin her biri kas kasılmasının düzenlenmesinde kritik bir role sahiptir ve birlikte çalışarak kasların doğru bir şekilde işlev görmesini sağlar.
Troponin C (TnC) kalsiyum iyonlarını bağlamakla sorumlu bir alt birimdir. TnC’nin sahip olduğu EF-kanca motifleri kalsiyum iyonları ile etkileşime girerek proteinin şekil değiştirmesine neden olur. Bu değişim TnI’nin aktinden ayrılmasını sağlar ve böylece kasılma mekanizmasını başlatır.
Troponin I (TnI) inhibitör bir alt birim olarak işlev görür. Kalsiyum seviyelerinin düşük olduğu durumlarda TnI aktin ve miyozin arasındaki etkileşimi engeller. Bu kasın gevşeme durumunda kalmasını sağlar ve kalsiyumun varlığına duyarlı bir denge mekanizması oluşturur.
Troponin T (TnT) ise troponin kompleksinin ince filamentin bir parçası olan tropomiyozine bağlanmasını sağlar. Bu bağlantı ince filament boyunca iletilen konformasyonel değişikliklere aracılık eder ve kasılmanın doğru bir şekilde gerçekleşmesini garanti eder.
Kanda Yüksek Troponin Seviyelerine Ne Sebep Olur?
Kanda troponin seviyelerinin yükselmesi sıklıkla kalp kası hasarının bir göstergesidir. Bu durum miyokard enfarktüsü (kalp krizi) gibi akut koroner sendromlardan kaynaklanabileceği gibi çeşitli kalp ve kalp dışı nedenlerden de kaynaklanabilir. Troponin yükselmesinin ardındaki sebebi anlamak için klinik bağlamda ayrıntılı bir değerlendirme yapmak hayati önem taşır.
Kalp Kaynaklı Nedenler:
- Miyokard Enfarktüsü (Kalp Krizi): Akut koroner sendromlar troponin seviyelerindeki yükselmenin en yaygın nedenidir. Bu durum kalp kasına yeterli oksijen sağlanamaması nedeniyle ortaya çıkan miyokardiyal hasarla ilişkilidir.
- Kalp Yetersizliği: Hem akut hem de kronik kalp yetersizliği koroner arter hastalığı olmayan hastalarda bile yüksek troponin seviyelerine neden olabilir. Bu durum genellikle subendokardiyal iskemiye ve hücresel düzeyde miyokard hasarına bağlıdır.
- Miyokardit: Kalp kası iltihaplanması miyokardiyal hasarı yansıtan troponin yükselmesiyle kendini gösterebilir.
- Aritmiler: Atriyal fibrilasyon gibi ritim bozuklukları artan miyokard oksijen talebi veya azalmış oksijen arzına bağlı olarak troponin seviyelerini yükseltebilir.
Kalp Dışı Nedenler:
- Pulmoner Emboli (PE): Akciğere pıhtı atması sağ ventrikül üzerindeki baskıya bağlı olarak troponin yükselmesine yol açabilir.
- Sepsis: Şiddetli enfeksiyonlar sırasında meydana gelen inflamasyon ve sitokin salınımı miyokardiyal hasara neden olabilir.
- Kronik Böbrek Hastalığı: Böbrek fonksiyonlarının bozulması troponinin kandan yavaş temizlenmesine yol açarak seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
- İnme: Akut iskemik inme sırasında meydana gelen nörojenik miyokardiyal hasar troponin yükselmesine yol açabilir.
- Yoğun Egzersiz: Maraton koşuları gibi yoğun fiziksel aktiviteler geçici troponin artışlarına neden olabilir.
- Kemoterapi: Kardiyotoksik ilaçlar miyokardiyal hasarı tetikleyerek troponin seviyelerini artırabilir.
Prof. Dr. Mahmut Tuna Katırcıbaşı, 1998’de Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, kardiyoloji uzmanlığını 2003’te Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Başkent Üniversitesi’nde doçent, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapmıştır. Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve girişimsel kardiyolojide 25 yılı aşkın deneyime sahiptir. 2019’dan beri Adana Özel Medline Hastanesi’nde Kardiyoloji profesörü olarak hizmet vermektedir.
Adana'daki Kliniğimizin Konumu