Anjiyo, kalp ve damarların görüntülenmesini sağlayan invaziv bir tanı yöntemidir. Genellikle koroner arter hastalıklarının tespitinde kullanılır. Kateter aracılığıyla damar içine kontrast madde verilerek damar yapısı ayrıntılı şekilde görüntülenir.
Koroner anjiyografi, kalbi besleyen damarların darlık veya tıkanıklıklarını ortaya çıkarır. Bu işlem, kalp krizi riski olan hastaların doğru tedavi planının belirlenmesinde kritik rol oynar.
Anjiyo işlemi genellikle kasık veya bilek atardamarından girilerek yapılır. Lokal anestezi altında uygulanan bu yöntem, hastanın aynı gün taburcu olabilmesini sağlayabilir.
Anjiyo öncesinde kan testleri, EKG ve bazen ekokardiyografi yapılır. İşlem sırasında kullanılan kontrast maddeye karşı alerji riski düşük olsa da önceden değerlendirme yapılmalıdır.
Anjiyo sonrası kısa süreli istirahat gerekir. Giriş yapılan damarın takibi, kanama kontrolü ve bol sıvı alımı, iyileşme sürecini hızlandırır ve komplikasyon riskini azaltır.
Anjiyo Nedir?
Anjiyo (anjiyografi), kalp ve damarların iç yapısını görüntülemek amacıyla yapılan bir tıbbi görüntüleme işlemidir. Genellikle kasık veya bilekten girilerek damar içine özel bir boya verilmesi ve röntgen cihazıyla görüntülenmesiyle gerçekleştirilir. Kalp damarlarındaki tıkanıklık veya daralmaların tespiti için kullanılır. Tanıya ek olarak balon veya stent uygulamalarıyla tedavi de yapılabilir.
Anjiyo Çeşitleri Nelerdir?
Anjiyo, damarların yapısını ve kan akışını görüntülemek için uygulanan bir yöntemdir. Kullanılan tekniğe ve incelenen damarlara göre farklı türleri vardır:
- Koroner Anjiyo: Kalbi besleyen damarların görüntülenmesinde kullanılır.
- Beyin Anjiyosu (Serebral Anjiyo): Beyin damarlarındaki tıkanıklık veya anevrizmaları incelemek için yapılır.
- Periferik Anjiyo: Kol ve bacak damarlarındaki daralma veya tıkanıklıkları göstermek için uygulanır.
- Pulmoner Anjiyo: Akciğer damarlarındaki pıhtı veya tıkanıklıkları değerlendirmek için kullanılır.
- Renal Anjiyo: Böbrek damarlarının incelenmesinde tercih edilir.
- Manyetik Rezonans Anjiyografi (MR Anjiyo): Radyasyon kullanılmadan manyetik alan yardımıyla damarların görüntülenmesini sağlar.
- Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi (BT Anjiyo): Üç boyutlu görüntüleme ile damar yapısını ayrıntılı olarak gösterir.
Her anjiyo türü, ilgili organ ve damar hastalıklarının tanısında önemli rol oynar.
Anjiyo Neden Yapılır?
Anjiyo, hekimin yapacağı diğer tetkikler ve muayene neticesinde yapılmasını uygun görebileceği bir uygulamadır. Her kalp sağlığı sorununda anjiyo kesin olarak yapılır demek doğru değildir. Hastanın kardiyovasküler değerlendirmesinde, damar tıkanmasına işaret edecek verilerin var olması veya herhangi bir şekilde damarlar ile ilgili bir anomalinin var olduğunun düşünülmesi gerekir. Ayrıca anjiyo, bazı kontroller için de gerçekleşebilir. Anjiyo yapılabilecek başlıca durumlar;
- Kalp krizi veya kalp krizi şüphesi durumunda
- Şiddetli göğüs ve sol kolda ağrı
- Biyokimya sonuçlarının olumsuz çıkması
- Efor testlerinde olumsuz sonuç alınması
- EKG değerlerinin bozuk çıkması
- Koroner yetmezlik veya darlık ön tanısının konulmuş olması
- Kapakçık sorunlarının var olması
- Bypass sonrası damarların kontrolünün yapılması
- Stent veya balon işlemlerinin yapılması için
- Doğumsal kalp hastalıklarında kateter ile basınçların ölçülmesi amacı ile uygulanır
Anjiyo, kalp krizi geçirerek hastaneye acil olarak getirilen hastalara uygulanır. Kalp krizine neden olan faktörün tespit edilmesi ve acil girişimde bulunulması için temel değerlendirme araçlarının başında bu işlem gelir. Eğer damarların tıkanıklığı nedeniyle bir kalp krizi meydana gelmiş ise stent gibi uygulamalar ile hastanın hayatını sürdürebilmesi bu şekilde sağlanır. Kronik kalp hastalıkları durumunda da yine benzer şekilde girişimde bulunulabilir. Hastanın dolaşım sisteminin çalışabilmesi için bu uygulama orta ve uzun vadede hayati öneme sahiptir.
Anjiyo Nasıl Yapılır?
Anjiyo (anjiyografi), kalp damarlarını görüntülemek amacıyla uygulanan tanısal bir işlemdir. İşlem genellikle lokal anestezi altında yapılır ve birkaç saat içinde tamamlanır. İşte adım adım anjiyo süreci:
- Hazırlık: Hasta aç karnına işlem odasına alınır; damar yolu açılır ve gerekli tetkikler tamamlanır.
- Anestezi: Kasık, bilek veya kol bölgesine lokal anestezi uygulanır.
- Kateter Girişi: İnce bir iğne yardımıyla damara girilir ve kateter yerleştirilir.
- Kateterin İlerlemesi: Kateter damar yoluyla kalbe ve koroner damarlara yönlendirilir.
- Renkli Madde Verilmesi: Kateterden kontrast madde enjekte edilerek damarların röntgende görünmesi sağlanır.
- Görüntüleme: Özel cihazlarla damar yapısı ayrıntılı olarak incelenir ve darlık veya tıkanıklık olup olmadığı değerlendirilir.
- Kateterin Çıkarılması: İşlem bitince kateter çıkarılır ve giriş bölgesi baskı veya özel cihazlarla kapatılır.
- İstirahat: Hasta birkaç saat gözlem altında tutulur ve işlem yapılan bölgeyi zorlamaması önerilir.
Anjiyo genellikle güvenli bir işlemdir; ancak nadiren kanama, damar yaralanması veya alerjik reaksiyon gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Anjiyo Sonrası Oluşan Yan Etkiler Nelerdir?
Anjiyo genellikle güvenli bir işlemdir, ancak bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler çoğunlukla hafif ve geçicidir, nadiren ciddi sorunlara yol açar:
- Giriş bölgesinde ağrı, morarma veya şişlik
- Kanama veya hematom (kan birikmesi)
- Enfeksiyon riski (çok nadir)
- Alerjik reaksiyon (kontrast maddeye bağlı)
- Geçici böbrek fonksiyon bozukluğu
- Kalp ritim bozuklukları
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığı (özellikle eşlik eden kalp hastalıklarında)
- Nadiren damar yaralanması veya pıhtı oluşumu
Yan etkilerin erken fark edilmesi ve müdahale edilmesi için işlem sonrası gözlem süresi büyük önem taşır.
Anjiyo Acı Verir mi?
Anjiyo, aracın gireceği noktanın lokal anestezi ile uyuşturulması ile yapılır. Dolayısıyla hastanın acı hissetmesi söz konusu değildir. Ancak işlemin sonrasında, giriş bölgesinde kısa süreli bir yangı oluşabilir. Burada şişlik, morarma ve acı hissi birkaç saat içerisinde azalır ve bir gün sonrasında tamamen kaybolur.
Anjiyo Zor mudur?
Anjiyo, gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde, eskiye nazaran çok daha kolay ve hasta bakımından komplikasyonu düşük bir uygulama haline gelmiştir. El bileğinden yapılan anjiyo işleminden sonra hasta hemen ayağa kalkabilirken, kasıktan yapılan anjiyo sonrasında 4-5 saatlik bir beklemenin ardından ayağa kalkmak mümkündür.
Anjiyo Riskli midir?
Anjiyo, düşük düzeyde cerrahi riski; diğer tüm işlemlerde olduğu kadar içerebilir. Ancak bu risk, bu işlemin yapılmaması halinde ortaya çıkabilecek sorunlar nazara alındığında, yok denecek kadar düşüktür. Tıbbi protokoller dahilinde, uzman ekip tarafından yapılan işlemlerin genelinde risk faktörü, düşük seviyededir.
Anjiyo Ne Kadar Sürer?
Anjiyo işleminin süresi, kullanılan yönteme ve damar yapısının durumuna göre değişir. Genellikle 15 ila 30 dakika arasında tamamlanır. Ancak damar yapısının zor olduğu, ek inceleme gerektiği veya stent gibi tedavi girişimlerinin de yapıldığı durumlarda süre uzayabilir. İşlem sonrası hastanın gözlem altında kalma süresi ise genellikle birkaç saati bulur.
Anjiyo Ölüm Riski Var Mıdır?
Anjiyo sırasında ölüm riski vardır ancak çok düşüktür; rutin, planlı tanısal anjiyolarda nadiren görülür. Risk yaş, ileri kalp hastalığı, böbrek yetmezliği, ciddi eşlik eden hastalıklar veya acil durumlarda artar. İşlemle ilişkili diğer komplikasyonlar kanama, damar hasarı, ritim bozukluğu, miyokard iskemisi veya nadiren inme ve alerjik reaksiyonlardır. Deneyimli ekip, uygun hazırlık ve takiple bu riskler en aza indirilir; kişisel risk değerlendirmesi için kardiyoloğunuzla görüşün.
Bir İnsan Kaç Defa Anjiyo Olabilir?
Anjiyo, gerektiğinde birden fazla kez yapılabilen bir işlemdir. Kaç defa uygulanabileceğiyle ilgili kesin bir sınır yoktur; önemli olan hastanın damar yapısı, kalp sağlığı ve işlem gerekliliğidir. Kimi hastalara hayatı boyunca sadece bir kez anjiyo gerekirken, tekrarlayan damar tıkanıklıkları veya yeni şikâyetler nedeniyle birden fazla kez yapılması gerekebilir. Ancak her girişimde kanama, damar yaralanması veya kontrast maddeye bağlı böbrek sorunları gibi riskler bulunduğundan, anjiyo kararı mutlaka kardiyoloji uzmanı tarafından verilmelidir.
İki Anjiyo Arası Ne Kadar Olmalı?
İki anjiyo arasında belirli bir standart süre yoktur; aralık, hastanın klinik durumuna göre belirlenir. Eğer acil bir kalp krizi, göğüs ağrısı veya damar tıkanıklığı şüphesi varsa, kısa süre içinde tekrar anjiyo yapılabilir. Planlı kontrollerde ise genellikle aylar ya da yıllar sonra, yeni şikâyetler veya ek bulgular ortaya çıktığında ikinci anjiyo gündeme gelir. Gereksiz radyasyon ve kontrast madde yükünden kaçınmak için, ikinci anjiyonun zamanlamasına mutlaka kardiyoloji uzmanı karar vermelidir.
Anjiyo Olduktan Sonra Kaç Gün İstirahat Gerekir?
Anjiyo sonrası istirahat süresi, işlemin hangi damardan (kasık, bilek veya kol) yapıldığına göre değişir. Bilekten yapılan anjiyolarda genellikle aynı gün içinde birkaç saatlik istirahatten sonra kişi günlük yaşamına dönebilir. Kasık damarından yapılan işlemlerde ise en az 24 saat istirahat önerilir. Eğer işlem sırasında stent takılmışsa veya ek girişimler yapılmışsa, istirahat süresi uzayabilir. İlk gün ağır kaldırmamak, fazla yürümemek ve giriş bölgesini zorlamamak önemlidir.
Prof. Dr. Mahmut Tuna Katırcıbaşı, 1998’de Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, kardiyoloji uzmanlığını 2003’te Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Başkent Üniversitesi’nde doçent, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapmıştır. Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve girişimsel kardiyolojide 25 yılı aşkın deneyime sahiptir. 2019’dan beri Adana Özel Medline Hastanesi’nde Kardiyoloji profesörü olarak hizmet vermektedir.
Adana'daki Kliniğimizin Konumu