Ventriküler taşikardi, kalp karıncıklarından kaynaklanan hızlı ritim bozukluğudur. Ciddi ve ölümcül aritmilere dönüşebilir.
Belirtileri çarpıntı, baş dönmesi, bayılma ve göğüs ağrısıdır. Uzun sürerse ventriküler fibrilasyona yol açabilir.
Tanı, EKG ve Holter ile konur. Acil tedavide ilaçlar veya elektriksel kardiyoversiyon kullanılır.
Kronik olgularda antiaritmik ilaçlar, kateter ablasyonu veya ICD cihazı ile ritim kontrolü sağlanır.
Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı Adana’da kalp ve damar hastalıkları alanında çalışmaktadır. Adana Kardiyoloji uzmanı Prof. Dr. Tuna Katırcıbaşı halen Adana Medline Hastanesinde çalışmaktadır. Çalıştığı kurum koroner yoğun bakım, koroner angiografi, sanal angiografi, ekokardiyografi, transözefagial ekokardiyografi, 24 saat ritm holter, tansiyon holter gibi tetkikleri yapabilme imkanına sahiptir. 
Ventriküler Taşikardi Nedir?
Ventriküler taşikardi, kalbin alt odacıkları olan ventriküllerden kaynaklanan hızlı ve düzenli ritim bozukluğudur. Dakikada genellikle 100’ün üzerinde atım olur ve bu ritim kalbin normal kasılma düzenini bozar.
Ventriküler Taşikardi Nedenleri Nelerdir?
Ventriküler taşikardi kalp ritmi bozukluklarının arasında özellikle ciddi olanlardan biridir. Bu durumun ortaya çıkışı çeşitli faktörlerle ilişkilidir. Yapısal kalp hastalıkları bu faktörlerin başında gelir. Özellikle kalp krizi sonrası oluşan skar dokusu elektrik sinyallerinin bozulmasına ve VT oluşumuna neden olur. Ayrıca hipertrofik ve dilate kardiyomiyopati gibi kardiyomiyopatiler de VT için risk oluşturur.
Bunun yanında kalbin elektriksel dengesizlikleri de VT’yi tetikleyebilir:
- İskemik Kalp Hastalığı: Kalp kasına azalan kan akışı VT’nin ortaya çıkmasına zemin hazırlar.
- Kanalopatiler: Kalbin elektriksel aktivitesinde rol oynayan iyon kanallarındaki genetik bozukluklar da VT gelişimine katkıda bulunur. Brugada sendromu ve uzun QT sendromu bu durumun örneklerindendir.
Diğer nedenler arasında inflamatuar ve infiltratif durumlar sayılabilir:
- Miyokardit sarkoidoz ve amiloidoz gibi hastalıklar kalp kası ve elektriksel özellikler üzerinde etkilidir.
Ayrıca elektrolit dengesizlikleri ve endokrin bozukluklar da VT oluşumunu hızlandırabilir:
- Elektrolit Dengesizlikleri: Potasyum kalsiyum ve magnezyum dengesizlikleri.
- Endokrin Bozukluklar: Özellikle hipertiroidizm gibi tiroid sorunları.
- İlaç toksisitesi ve konjenital kalp kusurları da VT için önemli risk faktörleridir:
- İlaç Toksisitesi: Bazı antiaritmik ilaçlar ve kokain gibi maddeler.
- Konjenital Kalp Kusurları: Doğuştan gelen kalp anormallikleri.
Son olarak idiopatik VT belirgin bir yapısal kalp hastalığı olmaksızın gelişebilir ve genellikle ventriküler çıkış yolundaki tekrarlayan devrelerle ilişkilidir. Bu faktörlerin tümü ventriküler taşikardi riskini artırabilir ve hastalığın yönetimini karmaşıklaştırabilir.
Ventriküler Taşikardi Belirtileri Nelerdir?
Ventriküler taşikardi kalp odacıklarının hızlı ve düzensiz atmasıyla karakterize edilir. Bu durum çeşitli belirtilerle kendini gösterir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. İlk belirti genellikle çarpıntıdır; kişi kalbinin anormal derecede hızlı attığını yoğun bir şekilde hisseder. Ek olarak baş dönmesi ve sersemlik de sık görülen semptomlardır. Bunlar kalbin yetersiz kan pompalaması nedeniyle beyne giden kan akışının azalmasından kaynaklanır.
Belirtiler arasında göğüs ağrısı da yer alır. Bu ağrı kalp atış hızının artmasıyla kalp kasına yeterli oksijen gitmemesi sonucunda oluşur. Nefes darlığı ise kalbin kanı etkili bir şekilde pompalayamamasından kaynaklanan bir başka yaygın semptomdur. Şiddetli vakalarda bu belirtiler daha da artabilir ve bayılma veya senkop gibi durumlarla sonuçlanabilir. Bayılma beyne kan akışının ciddi şekilde azalmasına bağlı olarak gelişir.
Şiddetli belirtiler şunları içerir:
- Kalp Durması: Sürekli ve kontrol edilemeyen VT durumlarında kalp kan pompalamayı tamamen durdurabilir.
- Ani Ölüm: Kalp ritmi daha da bozulursa ve müdahale edilmezse ani ölüm gerçekleşebilir.
Hafif veya belirtisiz durumlar da mümkündür. Bazı kişiler minimal belirtilerle VT’yi deneyimleyebilir veya kısa süren ataklar nedeniyle belirti göstermeyebilir. Ancak bu durumlar uygun şekilde yönetilmezse ciddi sonuçlara yol açabilir.
Ventriküler Taşikardi Nasıl Teşhis Edilir?
Ventriküler taşikardi teşhisi kalbin elektriksel ve yapısal durumunun kapsamlı bir değerlendirmesini gerektirir. Bu süreç çeşitli tanı araçlarının etkin bir şekilde kullanılmasını içerir. İlk adım genellikle 12 derivasyonlu elektrokardiyogramdır. Bu test kalbin elektriksel aktivitesini belgeleyerek geniş QRS kompleksleri gibi VT’nin tipik özelliklerini gösterir. Çoğu hastada basit bir EKG ile teşhis konulur. Çok az bir hasta grubunda ise aşağıda belirttiğim daha karmaşık testler hem VT yi hem de VT nin sebebini bulmak için gerekebilir.
- Elektrofizyolojik Çalışma: VT’nin kaynağını ve mekanizmasını anlamak için kalbin iç elektriksel aktivitesi detaylı şekilde incelenir.
Kalp Görüntüleme Yöntemleri:
- Kardiyak MRI kalp dokusunun detaylı görüntülerini sağlar ve özellikle skar dokusu veya fibroz alanlarını tanımlar.
- Kardiyak BT koroner arter hastalıklarını ve yapısal defektleri gösterir.
Holter monitörü ve olay kaydediciler uzun süreli ritim takibi yaparak periyodik VT ataklarını belgelemede kullanılır. Bunlar hastanın normal yaşantısı sırasında kalp ritmini kaydeder. Genetik testler özellikle genç bireylerde ve aile öyküsü olanlarda kalıtsal VT türlerini saptamak için önem taşır. Tilt table testi senkop şikayeti olan hastaların değerlendirilmesinde yardımcı olur ve VT’nin hemodinamik etkilerini belirler. Son olarak koroner anjiyografi iskemik kalp hastalığının VT’ye etkisini değerlendirmek amacıyla yapılır ve gerektiğinde tedavi yönlendirilmesine olanak tanır.
Ventriküler Taşikardi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ventriküler taşikardi tedavisi çeşitli gelişmiş teknikleri içerir. Bu yöntemler hastanın durumuna göre uygulanır ve maksimum fayda sağlamayı hedefler.
Tedavideki ilk hedef dolaşımın devamlılığını sağlamaktır ve bunun için hastanın klinik durumuna göre acil elektriksel kardiyoversiyon ve/ veya antiaritmik ilaçlar yanında nispeten daha stabil hastalarda ise kateter ablasyon tekniklerini gerekebilir. . Kateter ablasyonu özellikle dirençli vakalarda tercih edilen bir yöntemdir. İleri teknolojik cihazlar sayesinde kalbin hassas bölgelerine müdahale edilir. Tedavinin etkinliği ve güvenliği son teknoloji ürünü ekipmanlarla artırılmıştır.
İmplante edilebilir kardiyoverter defibrilatörler ise kateter ablasyonuyla birlikte kullanıldığında VT tekrarını engelleme ve ölüm riskini azaltma konusunda hayati öneme sahiptir. Ablasyon ICD şoklarının sayısını ve hastane yatışlarını azaltır bu da hasta yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirir.
Önleyici stratejiler arasında yüksek riskli hastalarda erken müdahale öne çıkar. Bu yaklaşım VT gelişimini önleyebilir ve ilerleyen komplikasyonları minimize eder. Son araştırmalar erken müdahalenin hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını ve daha stabil bir sağlık durumu sağladığını göstermektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Ventriküler taşikardi ile atriyal taşikardi arasındaki farklar nelerdir?
Ventriküler taşikardi (VT) ve atriyal taşikardi (AT), her ikisi de hızlı kalp ritim bozukluklarıdır, ancak kökeni, şiddeti ve ilişkili riskleri farklıdır. VT, kalbin alt odacıklarında (karıncıklar veya ventriküllerde) başlar ve genellikle koroner arter hastalığı veya kardiyomiyopati gibi altta yatan kalp hastalıklarıyla ilişkilidir. 30 saniyeden uzun sürdüğünde ani kardiyak arrest gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Buna karşın, AT, kalbin üst odacıklarında (kulakçıklar veya atriyumlar) başlar ve genellikle daha az şiddetlidir, ancak çarpıntı ve baş dönmesi gibi belirtilere yol açabilir. AT, önemli bir kalp hastalığı olmayan kişilerde de görülebilir ve hayatı tehdit eden durumlar yaratma olasılığı daha düşüktür. Her iki durum da hızlı kalp atışları ile kendini gösterebilir, ancak her birinin yönetimi ve prognozu, kökenlerine ve potansiyel komplikasyonlarına bağlı olarak farklılık gösterir.
Acil durumlarda ventriküler taşikardi nasıl tedavi edilir?
Acil durumda ventriküler taşikardi (VT) tedavisi, hastanın stabil olup olmamasına göre değişir. Stabil olmayan VT durumlarında, hipotansiyon, kafa karışıklığı veya göğüs ağrısı gibi belirtiler varsa, hemen senkronize kardiyoversiyon yapılmalıdır. Stabil VT için ise, procainamid, amiodaron veya lidokain gibi ilaçlarla kimyasal kardiyoversiyon uygulanabilir. Ancak amiodaronun akut VT’nin sonlandırılmasında sınırlı etkinliği olduğu gösterilmiştir. Nabızsız VT durumlarında ise hızlı defibrilasyon ve göğüs kompresyonları çok önemlidir. Ayrıca elektrolit bozuklukları veya miyokardiyal iskemik gibi altta yatan nedenlerin belirlenip tedavi edilmesi gereklidir.
Bu durum hangi altta yatan kalp hastalıklarının bir belirtisi olabilir?
Ventriküler taşikardi (VT), genellikle çeşitli kalp hastalıklarıyla ilişkilidir. Özellikle kalp krizi (miyokard enfarktüsü), VT vakalarının yaklaşık %28’inden sorumludur. Ayrıca dilate kardiyomiyopati (DCM) ve hipertrofik kardiyomiyopati (HCM) gibi primer kardiyomiyopatiler, VT’nin yaygın nedenlerindendir. İskemik kalp hastalığına bağlı vakalar da önemli bir risk faktörüdür. VT, aynı zamanda yapısal kalp hastalığı olmayan bireylerde de görülebilir ve bu tür vakalar, tüm VT olgularının %10’unu oluşturur.
İmplante edilebilir defibrilatörler ventriküler taşikardiyi önlemede etkili midir?
İmplante edilebilir kardiyoverter-defibrilatörler (ICD’ler), ventriküler taşikardi (VT) ve ventriküler fibrilasyon (VF) nedeniyle ani kalp ölümünü önlemede etkilidir. Çalışmalar, ICD tedavisinin, iskemi veya dilate kardiyomiyopati hastalarında tüm nedenlere bağlı ölüm oranını yaklaşık %27 oranında azalttığını göstermektedir. Ayrıca ICD’ler VT fırtınalarının görülme sıklığını %40 oranında düşürebilir ve anti-taşikardi hızlandırma tedavisi ile şok gereksinimlerini %50 oranında azaltabilir. Ancak yaşlı hastalar veya diyabet gibi bazı alt gruplarda bu faydanın daha az olduğu gözlemlenmiştir.
Ventriküler taşikardi tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?
Ventriküler taşikardi tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlar arasında amiodaron, lidokain, prokainamid ve sotalol gibi antiaritmik ilaçlar yer alır. Ayrıca metoprolol ve propranolol gibi beta blokerler de özellikle yapısal kalp hastalığına bağlı vakalarda tercih edilebilir. Tedavi seçimi, taşikardinin tipi, altta yatan kalp hastalıkları ve hasta özelliklerine göre değişir. Uygun tedavi planı için bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
Prof. Dr. Mahmut Tuna Katırcıbaşı, 1998’de Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, kardiyoloji uzmanlığını 2003’te Mersin Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Başkent Üniversitesi’nde doçent, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapmıştır. Koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve girişimsel kardiyolojide 25 yılı aşkın deneyime sahiptir. 2019’dan beri Adana Özel Medline Hastanesi’nde Kardiyoloji profesörü olarak hizmet vermektedir.
Adana'daki Kliniğimizin Konumu